Wat is Biodynamische Wijn? Een Complete Gids

Biologisch vs Biodynamisch

Inleiding Wat is Biodynamische Wijn

We vaak horen over biologische wijn, maar biodynamische wijn is een minder bekende categorie die steeds meer aandacht krijgt. Biodynamische wijn is meer dan
alleen een duurzame aanpak van wijnbouw. Het heeft een impact op de kwaliteit, smaak en het karakter van de wijn. We duiken in de wereld van biodynamische wijn om te begrijpen wat het precies inhoudt en waarom het zo bijzonder is.

In deze gids onderzoeken we het verschil tussen biologische en biodynamische wijn, en kijken we naar de unieke biodynamische kalender die wijnboeren
gebruiken. We bespreken ook hoe biodynamische methoden de bodemgezondheid beïnvloeden, hoe de productie verschilt per regio, en hoe je deze wijnen kunt
proeven en beoordelen. Aan het eind heb je een goed beeld van wat biodynamische wijn zo speciaal maakt in de wijnwereld.

Biodynamisch vs. biologisch: de verschillen

We hebben vaak gehoord over biologische wijn, maar biodynamische wijn gaat nog een stap verder. Hoewel beide methoden streven naar duurzaamheid en milieuvriendelijkheid, zijn er belangrijke verschillen tussen biologische en biodynamische wijnbouw.

Overeenkomsten in basisprincipes

Zowel biologische als biodynamische wijnbouw vermijden het gebruik van chemische bestrijdingsmiddelen en kunstmest. In plaats daarvan richten ze zich op het
creëren van een gezonde bodem als basis voor de druiventeelt. Beide methoden leggen de nadruk op natuurlijke processen en het behoud van biodiversiteit in de wijngaard.

Aanvullende biodynamische principes

Biodynamische wijnbouw gaat verder dan biologische principes door de wijngaard te beschouwen als een zelfvoorzienend ecosysteem. We maken gebruik van speciale biodynamische preparaten om de bodemvitaliteit te verbeteren. Deze preparaten, zoals hoornmest en hoornkiezel, worden gemaakt van natuurlijke materialen en hebben een impact op de bodemgezondheid en plantengroei. Een uniek aspect van biodynamische wijnbouw is het volgen van een speciale kalender.  We stemmen onze werkzaamheden in de wijngaard af op kosmische cycli, zoals de stand van de maan en planeten. Dit is gebaseerd op de overtuiging dat deze cycli invloed hebben op de groei en ontwikkeling van de wijnstokken.

Certificeringsprocessen vergeleken

Voor biologische wijn bestaat er een duidelijk wettelijk kader met EU-regelgeving. Wijn met het EU-biolabel moet voldoen aan strikte voorwaarden voor zowel de druiventeelt als de vinificatie. Biodynamische wijn heeft geen officiële wetgeving, maar kan wel gecertificeerd worden door organisaties zoals Demeter.

demeter label

Demeter Keurmerk

Het Demeter-keurmerk stelt aanvullende eisen aan biodynamische wijnproducenten. Deze omvatten niet alleen strenge regels voor bodemonderhoud, maar ook voor energiebesparing en het gebruik van verpakkingsmaterialen. Hierdoor gaan biodynamische wijnen vaak nog een stap verder in duurzaamheid dan biologische wijnen. We zien dat biodynamische wijnbouw zich onderscheidt door een holistische benadering van de wijnproductie. Door het gebruik van speciale preparaten en het volgen van kosmische cycli streven we naar een nog diepere verbinding tussen de wijnstok, de bodem en de omgeving. Dit resulteert vaak in wijnen met een sterk karakter en een duidelijke expressie van het terroir.

 

Argiculture Biologique Keurmerk

Biologisch betekent dat een product op een zo natuurlijk mogelijke manier wordt gemaakt, met zo weinig mogelijk kunstmatige ingrepen. In het geval van biologische wijnbouw betekent dit dat er geen kunstmest, pesticiden noch chemische bestrijdingsmiddelen worden gebruikt in de wijngaard.

In de plaats daarvan kiest men voor natuurlijke bemesting zoals compost en mineralen om de bodem te laten opleven. Chemische bestrijdingsmiddelen hebben namelijk een negatief effect op de bodem en bijgevolg ook op de druiven en later de wijn. Een wijnboer die biologische wijn produceert, werkt enkel met biologisch geteelde druiven en houdt zoveel mogelijk rekening met het milieu.

 

Hoewel beide methoden bijdragen aan een meer duurzame wijnproductie, biedt biodynamische wijnbouw een unieke filosofie die verder gaat dan alleen het vermijden van chemicaliën. We zien het als een manier om de natuurlijke balans in de wijngaard te herstellen en te versterken, wat uiteindelijk leidt tot wijnen die de essentie van hun herkomst weerspiegelen.

De biodynamische kalender

We volgen in de biodynamische wijnbouw een speciale kalender die ons helpt om de beste momenten te bepalen voor verschillende activiteiten in de wijngaard. Deze kalender is gebaseerd op de stand van de maan, zon en planeten en heeft een impact op hoe we onze wijngaarden beheren en zelfs hoe we onze wijnen proeven.

biodynamie in de wijngaard

Fruit-, bloem-, blad- en worteldagen

De biodynamische kalender onderscheidt vier soorten dagen: fruit-, bloem-, blad- en worteldagen. Deze dagen hangen samen met de vier klassieke elementen: vuur, lucht, water en aarde.

Elke dag heeft een specifieke betekenis voor de wijnbouw:

  • Fruitdagen (vuur): Dit zijn de beste dagen om druiven te oogsten. We geloven dat wijn op deze dagen het lekkerst smaakt.
  • Bloemendagen (lucht): Op deze dagen laten we de wijngaard met rust. Wijnen met bloemige aroma’s komen goed tot hun recht.
  • Bladdagen (water): Deze dagen zijn ideaal voor het besproeien van planten, maar niet geschikt om wijn te proeven.
  • Worteldagen (aarde): Dit zijn de perfecte dagen om te snoeien. Sommigen denken dat het terroir op deze dagen meer naar voren komt in de wijn.

Deze indeling helpt ons om in harmonie met de natuurlijke cycli te werken en de energie van de kosmos optimaal te benutten voor onze wijnproductie.

Timing van landbouwactiviteiten

We stemmen onze werkzaamheden in de wijngaard zorgvuldig af op de biodynamische kalender. Zo bepalen de zon- en maanstanden bijvoorbeeld wanneer we oogsten en snoeien. Sommige wijnboeren gaan zelfs zo ver dat ze alleen bij volle maan oogsten, in de overtuiging dat de druiven dan de energie van de maan absorberen.

De kalender helpt ons ook om het juiste moment te kiezen voor andere taken, zoals het toepassen van biodynamische preparaten en het bewerken van de bodem. We streven ernaar om de optimale rijpheid van de druiven te laten samenvallen met de meest geschikte stand van de maan. Dit vraagt om een nauwkeurige planning en observatie van zowel de wijngaard als de hemel. Door deze aanpak proberen we de wijnstok in volledige harmonie te brengen met de aarde waarin ze groeit en de omringende kosmos. We geloven dat dit op lange termijn leidt tot een betere kwaliteit van onze wijnen.

Invloed op wijnproeverijen

De biodynamische kalender heeft niet alleen invloed op onze werkzaamheden in de wijngaard, maar ook op hoe we onze wijnen proeven en beoordelen. Sommige biodynamische wijnbouwers en liefhebbers geloven dat de smaak van wijn kan variëren afhankelijk van de dag waarop deze wordt geproefd. Volgens deze theorie zou een wijn beter smaken op een fruitdag dan op een worteldag. Sommigen gaan zelfs zo ver dat ze beweren dat dezelfde wijn op verschillende momenten van de dag anders kan smaken, afhankelijk van de kosmische invloeden.

Hoewel er weinig wetenschappelijk bewijs is voor deze claims, blijft het een intrigerend aspect van de biodynamische wijnbouw. Het roept vragen op over hoe onze perceptie van smaak kan worden beïnvloed door factoren die we niet volledig begrijpen. We erkennen dat niet iedereen overtuigd is van de invloed van de biodynamische kalender op de smaak van wijn. Toch blijft het een boeiend onderwerp dat de grenzen van ons begrip van wijn, smaak en de kosmos verkent. Of je nu gelooft in de kracht van de biodynamische kalender of niet, het is duidelijk dat deze benadering wijnbouwers aanzet tot een diepere verbinding met hun wijnstokken.

Bodemgezondheid in biodynamische wijngaarden

In de biodynamische wijnbouw staat de gezondheid van de bodem centraal. We zien de wijngaard als een zelfvoorzienend ecosysteem, waarin elk onderdeel bijdraagt aan het geheel. Deze holistische benadering heeft een grote impact op de kwaliteit van de druiven en uiteindelijk op de smaak van de wijn.

Belang van een levende bodem

We streven ernaar om een levende bodem te creëren en te onderhouden. Deze vormt de basis voor gezonde wijnstokken die beter bestand zijn tegen ziekten en plagen. In biodynamische wijngaarden zien we de bodem niet alleen als een substraat voor de wijnstokken, maar als een complex, levend organisme.

Door het stimuleren van een rijk bodemleven, verbeteren we de opname van voedingsstoffen door de wijnstokken. Dit draagt bij aan de expressie van het terroir in de uiteindelijke wijn. We maken gebruik van speciale biodynamische preparaten om de bodemvitaliteit te verhogen. Deze preparaten, gemaakt van natuurlijke materialen, hebben een positieve invloed op de bodemgezondheid en plantengroei.

Compostering en bemesting

In biodynamische wijngaarden maken we uitsluitend gebruik van organische bemesting. We zetten in op compostering om de bodem te voeden en te verrijken. Deze aanpak verschilt sterk van conventionele wijnbouw, waar vaak kunstmest wordt gebruikt.

Een belangrijk aspect van onze bemestingsmethode is het gebruik van biodynamische preparaten. We bereiden deze preparaten op een unieke manier. Zo vullen we bijvoorbeeld koehoorns met gedroogde koemest of fijngemalen kiezelsteentjes gemengd met water. Deze hoorns begraven we enkele maanden in de grond. Na opgraving in de lente lossen we het opgedroogde en verharde preparaat op in water. Dit ‘gedynamiseerde’ preparaat sproeien we vervolgens over de wijngaard.

We maken ook gebruik van speciale kruidenmengsels om de bodem te verrijken. Deze mengsels bevatten onder andere duizendblad, kamille, brandnetel, eikenschors, paardenbloem en valeriaan. Ze brengen belangrijke mineralen zoals kalium, ijzer, kalk, silicium en zwavel in de bodem. Deze kruidenmengsels geven de compost levenskracht, waardoor deze in staat is nieuw leven voort te brengen.

Microbiële diversiteit

bodemsoorten

In biodynamische wijngaarden hechten we groot belang aan de microbiële diversiteit in de bodem. We erkennen dat een rijk en gevarieerd microbioom essentieel is voor de gezondheid van de wijnstokken en de kwaliteit van de druiven.

Recent onderzoek suggereert dat het microbioom van de wijngaard een belangrijke rol speelt in het terroir van de wijn. De micro-organismen in de bodem, op de wijnstokken en op de druiven hebben een grote invloed op de smaak van het druivensap en dus op de kwaliteit van de wijn.

Door het vermijden van chemische bestrijdingsmiddelen en kunstmest, en het stimuleren van natuurlijke processen, creëren we een omgeving waarin een diverse microbiële gemeenschap kan gedijen. Deze microbiële diversiteit draagt bij aan de weerbaarheid van de wijnstokken tegen ziekten en plagen.

We zien dat deze aanpak resulteert in gezondere wijnstokken en druiven van hogere kwaliteit. De biodynamische methoden helpen ons om de natuurlijke balans in de wijngaard te herstellen en te versterken. Dit leidt uiteindelijk tot wijnen die een authentieke expressie zijn van hun terroir.

Door de focus op bodemgezondheid en het stimuleren van natuurlijke processen, streven we in biodynamische wijnbouw naar een duurzame en kwalitatief
hoogwaardige wijnproductie. We geloven dat deze aanpak niet alleen goed is voor het milieu, maar ook resulteert in wijnen met een uniek karakter en een duidelijke expressie van hun herkomst.

Biodynamische wijnproductie per regio

Bekende biodynamische wijnstreken

We zien dat biodynamische wijnbouw over de hele wereld wordt toegepast, maar enkele regio’s staan bekend om hun toewijding aan deze methode. In Italië hebben toonaangevende domeinen zoals Aloïs Lageder en Avignonesi de biodynamische aanpak omarmd om meer uitgebalanceerde en zuivere wijnen te produceren. Het wijnhuis van Aloïs Lageder past de biodynamische wijnbouw met grote passie toe.

In Duitsland is de Pfalz-regio een belangrijk centrum voor biodynamische wijnbouw. Het gerenommeerde wijnhuis Bürklin-Wolf heeft de overstap naar biodynamische methoden gemaakt, met een sterke focus op de gezondheid van zowel de wijngaard als het ecosysteem. Door het gebruik van natuurlijke preparaten en het volgen van de biodynamische kalender streven ze ernaar wijnen te produceren die niet alleen het milieu respecteren, maar ook de unieke terroir van hun wijngaarden weerspiegelen.

In Frankrijk, het beroemdste wijnland ter wereld, vinden we biodynamische wijngaarden in bekende streken zoals Bordeaux, Bourgogne en de Rhône. Deze regio’s combineren eeuwenoude wijnbouwtradities met moderne biodynamische principes.

Verschillen in aanpak per klimaat

De toepassing van biodynamische principes varieert afhankelijk van het klimaat waarin de wijngaard zich bevindt. In warmere regio’s, zoals delen van Californië of Argentinië, ligt de nadruk vaak op het behoud van vocht in de bodem en het beschermen van de druiven tegen overmatige zonnestraling. Hier kunnen biodynamische methoden helpen om de bodemgezondheid te verbeteren en de wijnstokken weerbaarder te maken tegen hitte en droogte.

In koelere klimaten, zoals in Oostenrijk of delen van Nieuw-Zeeland, richten biodynamische wijnbouwers zich meer op het stimuleren van rijping en het voorkomen
van schimmelziekten. Het gebruik van biodynamische preparaten kan hier helpen om de natuurlijke weerstand van de wijnstokken te versterken.

Lokale interpretaties van biodynamica

Hoewel de basisprincipes van biodynamische wijnbouw overal hetzelfde zijn, zien we dat elke regio zijn eigen interpretatie en aanpak ontwikkelt. Dit komt voort uit de unieke combinatie van lokale bodemgesteldheid, klimaat en wijnbouwtradities.

In Zuid-Afrika, bijvoorbeeld, combineren wijnmakers biodynamische principes met lokale kennis over inheemse planten en ecosystemen. In de Robertson Valley wordt geëxperimenteerd met het gebruik van lokale kruiden in biodynamische preparaten, wat bijdraagt aan de unieke expressie van het terroir in de wijn.

De biodynamische aanpak in elke regio weerspiegelt dus niet alleen de globale principes van deze wijnbouwmethode, maar ook de unieke kenmerken van het lokale terroir. Dit resulteert in een grote diversiteit aan biodynamische wijnen, elk met hun eigen karakter en expressie van hun herkomst.

Ondanks de verschillen in aanpak, delen biodynamische wijnbouwers wereldwijd een gemeenschappelijk doel: het produceren van wijnen die een authentieke uitdrukking zijn van hun terroir, met respect voor het milieu en de natuurlijke cycli. Deze toewijding aan kwaliteit en duurzaamheid draagt bij aan de groeiende waardering voor biodynamische wijnen bij zowel wijnliefhebbers als milieubewuste consumenten.

Proeven en beoordelen van biodynamische wijnen

We zien dat biodynamische wijnen steeds meer aandacht krijgen in de wijnwereld. Het proeven en beoordelen van deze wijnen vereist een open geest en een goed ontwikkeld smaakpalet. Laten we eens kijken naar de karakteristieke smaakprofielen, de expressie van terroir en enkele tips voor het kiezen van biodynamische wijn.

foto van een wijnproeverij

Karakteristieke smaakprofielen

Biodynamische wijnen staan bekend om hun levendige karakter en zuivere expressie van de druif. We merken vaak dat deze wijnen een intense fruitigheid hebben, gecombineerd met een opvallende mineraliteit. Dit komt doordat biodynamische wijnbouwers streven naar een optimale bodemgezondheid, wat resulteert in druiven van hoge kwaliteit.

Een voorbeeld hiervan is de Riesling, een druivenras dat bijzonder goed gedijt in biodynamische wijngaarden. Deze wijn varieert van droog tot zoet, maar is altijd
verfrissend met een gemiddelde tot lichte body. Kenmerkend zijn de uitgesproken aroma’s van citrusvruchten en exotisch fruit, vaak vergezeld door een duidelijke minerale toets.

Bij rode biodynamische wijnen, zoals Pinot Noir, valt op dat ze vaak elegant zijn met een mooie balans tussen rijp fruit en complexiteit. Ze hebben de neiging om de
terroir-expressie goed weer te geven, wat resulteert in wijnen met een duidelijk karakter.

Terroir-expressie in biodynamische wijnen

Een van de meest opvallende kenmerken van biodynamische wijnen is hun sterke terroir-expressie. Terroir verwijst naar de unieke combinatie van bodem, klimaat en topografie die een wijngaard kenmerkt. Biodynamische wijnbouwers geloven dat hun methoden de wijnstok in staat stellen om deze terroir-kenmerken beter op te nemen en tot uiting te brengen in de wijn.

We zien bijvoorbeeld dat Riesling geplant op een grijze leisteenbodem exotische toetsen en citrusaroma’s ontwikkelt, terwijl dezelfde druif op rode leisteen meer kruidigheid en rode fruitaroma’s laat zien. Deze nuances in smaak en aroma zijn een direct gevolg van de interactie tussen de wijnstok en zijn omgeving.

Biodynamische wijnbouwers werken vaak met lokale, soms minder bekende druivenrassen die goed zijn aangepast aan het lokale terroir. Dit draagt bij aan de diversiteit en het unieke karakter van biodynamische wijnen.

Bij het proeven van biodynamische wijn is het belangrijk om met een open geest te benaderen. Sommige wijnen kunnen onconventionele smaken of aroma’s hebben die afwijken van wat je gewend bent. Dit is vaak een teken van de unieke terroir-expressie en de minimale interventie tijdens het wijnmaken. Tot slot is het goed om te weten dat biodynamische wijnbouw niet alleen gaat om de smaak in het glas, maar ook om duurzaamheid en respect voor de natuur. Door biodynamische wijn te kiezen, steun je een wijnbouwfilosofie die streeft naar harmonie tussen mens en natuur.

Tips voor het kiezen van biodynamische wijn

Bij het kiezen van een biodynamische wijn is het belangrijk om enkele factoren in overweging te nemen:

  1.  Certificering: Kijk uit naar certificeringen zoals Demeter, die garanderen dat de wijn volgens biodynamische principes is geproduceerd.
  2.  Reputatie van de wijnmaker: Veel gerenommeerde wijnhuizen, zoals Domaine de la Romanée-Conti en Château Palmer, hebben de overstap gemaakt naar
    biodynamische wijnbouw. Hun reputatie kan een indicatie zijn van kwaliteit.
  3.  Vintage: Net als bij conventionele wijnen kan het oogstjaar invloed hebben op de kwaliteit van biodynamische wijnen. Informeer naar goede jaargangen voor
    de regio waarin je geïnteresseerd bent.
  4. Proeven: De beste manier om biodynamische wijn te leren waarderen is door verschillende soorten te proeven. Bezoek wijnproeverijen of koop een selectie om
    thuis te vergelijken.
  5. Prijs-kwaliteitverhouding: Hoewel biodynamische wijnen vaak iets duurder zijn vanwege de arbeidsintensieve productiemethoden, zijn er ook betaalbare
    opties met een uitstekende prijs-kwaliteitverhouding.

Slot

Biodynamische wijnbouw heeft een grote invloed op de wijnwereld door zijn unieke benadering van duurzaamheid en kwaliteit. Deze methode gaat verder dan biologische wijnbouw door de wijngaard te zien als een zelfvoorzienend ecosysteem en gebruik te maken van speciale preparaten en kosmische cycli. Het resultaat is vaak wijn met een sterk karakter en een duidelijke expressie van het terroir, wat wijnliefhebbers steeds meer weten te waarderen.

Hoewel er nog veel te leren valt over de precieze effecten van biodynamische methoden, is het duidelijk dat deze aanpak bijdraagt aan een meer duurzame en bewuste wijnproductie. Door te kiezen voor biodynamische wijn, steun je niet alleen een milieuvriendelijke aanpak, maar ontdek je ook unieke smaken en aroma’s die de essentie van hun herkomst weerspiegelen. Deze holistische benadering van wijnbouw zorgt voor een spannende ontwikkeling in de wijnwereld, met veel ruimte voor verdere verkenning en waardering.

FAQ

Biodynamische wijn wordt geproduceerd door wijnbouwers die niet alleen chemische stoffen en kunstmest vermijden, zoals bij biologische wijn, maar ook de grond verrijken met speciaal samengestelde preparaten in plaats van gewone compost.

Biodynamische landbouw hanteert alle normen van biologische landbouw met betrekking tot milieu en dierenwelzijn, maar stelt daarnaast nog extra eisen en volgt unieke principes die verder gaan dan de biologische landbouw.

Biologische wijn wordt geproduceerd met een diep respect voor de natuur, waarbij geen chemische bestrijdingsmiddelen of kunstmest worden gebruikt. Deze benadering wordt gekenmerkt door de principes van gezondheid, ecologie, eerlijkheid en zorg, zoals gedefinieerd door de International Federation of Organic Agricultural Movements (IFOAM).

Een biodynamische wijn wordt niet alleen gemaakt met biologische landbouwtechnieken, zoals het gebruik van compost in plaats van chemische meststoffen en het vermijden van de meeste pesticiden, maar omvat ook het gebruik van specifieke bodemverbeteraars volgens de formules van Rudolf Steiner.

Enkele links en bronnen