Val d'Aoste
De Val d’Aosta, een van de kleinste en hoogste regio’s van Italië, is gelegen in het noorden van het land, in de Alpen, en is bekend om zijn indrukwekkende berglandschappen en rijke wijntradities. Ondanks zijn bescheiden grootte heeft de Val d’Aosta een unieke en diverse wijncultuur die beïnvloed wordt door het bergklimaat en de geografie
De wijnregio van Val d’Aosta heeft dus negen subregio’s, elk met zijn eigen focus op specifieke druivensoorten en stijlen van wijn. De subregio’s zijn beïnvloed door de bergachtige geografie, die voor een breed scala aan microklimaten zorgt. Deze diversiteit maakt de wijnen van Val d’Aosta bijzonder en gevarieerd, met zowel frisse witte wijnen als krachtige, robuuste rode wijnen die uitstekend passen bij de lokale gerechten. Val d’Aoste telt echter geen DOCG’s, enkel DOC’s.
Geschiedenis
De Val d’Aoste, Italië’s kleinste en hoogste wijnregio, kent een eeuwenoude wijngeschiedenis die teruggaat tot de Romeinen en verder werd ontwikkeld door middeleeuwse monniken. Dankzij het alpiene klimaat en de steile terrassen levert de regio frisse, verfijnde wijnen van zeldzame, inheemse druiven zoals Fumin, Petite Arvine en Prié Blanc. Ondanks de kleinschalige productie staat Val d’Aoste bekend om zijn pure, minerale wijnen met een uniek bergkarakter – een verborgen parel voor wie op zoek is naar authentieke, heroïsche wijnbouw..
Druivensoorten:
De wijnbouw in de Val d’Aoste wordt gekenmerkt door een opvallende rijkdom aan inheemse druivensoorten, aangevuld met enkele internationale rassen die zich hebben aangepast aan het bijzondere bergklimaat. Wat deze regio uniek maakt, is niet alleen de hoogte van de wijngaarden – vaak boven de 1000 meter – maar ook het gebruik van druiven die bijna nergens anders in Italië (of zelfs de wereld) voorkomen.
Een van de belangrijkste autochtone rode druiven is Fumin, die krachtige wijnen voortbrengt met aroma’s van donker fruit, kruiden en een karakteristieke rokerige toets. Cornalin, lokaal ook bekend als Humagne Rouge, is lichter en eleganter, met rode bessen, florale tonen en een levendige zuurgraad – een druif die vermoedelijk uit Zwitserland komt, maar al eeuwenlang in de vallei wordt verbouwd. Nog zeldzamer is Premetta, ook wel Prié Rouge genoemd, die bijzonder lichte, bijna rosé-achtige rode wijnen oplevert met delicate zuren – een echte curiositeit die alleen hier voorkomt.
Bij de witte druiven springt Prié Blanc eruit: een unieke variëteit die uitsluitend groeit in het hoogste deel van de vallei, rond Morgex en La Salle, op de hoogste commerciële wijngaarden van Europa. De wijnen zijn fris, mineraal en vaak doordrenkt met bergkarakter. Een andere opvallende witte is Petite Arvine, een aromatische druif met Zwitserse wortels, die in de Val d’Aoste een expressieve stijl ontwikkelt met citrus, bloemen en een ziltige toets.
Naast deze lokale schatten worden er ook enkele internationale rassen verbouwd, zoals Pinot Noir, Chardonnay, Pinot Gris, en zelfs Nebbiolo (hier vaak Picotendro genoemd). Deze druiven krijgen door het alpine klimaat een koele elegantie mee, met levendige zuren en verfijnde aroma’s. Gamay, bekend van de Beaujolais, doet het ook goed in deze regio en levert lichte, fruitige rode wijnen die perfect passen bij de lokale keuken.
In de Val d’Aoste zijn de druiven dus net zo eigenzinnig en karaktervol als het landschap zelf: robuust, authentiek, en gevormd door eeuwenlange traditie in een regio waar wijnbouw soms bijna heroïsch genoemd mag worden.
De bodem van Val d’Aoste: ruig, mineraal en vol karakter
In het hart van de Alpen ligt Val d’Aoste, een wijnregio waar de bodem net zo indrukwekkend is als het landschap. Hier domineren schist, graniet en kalksteen – gesteenten die zorgen voor een uitstekende afwatering, iets wat je in dit bergachtige terrein hard nodig hebt.
De bodems zijn zanderig en stenig, niet bepaald rijk aan organisch materiaal, maar juist dát geeft de wijnen hun kenmerkende frisheid en mineraliteit. Je proeft letterlijk de bergen in je glas.
Omdat de wijngaarden vaak op steile hellingen liggen, zijn terrassen onmisbaar. Die zorgen voor meer zonlicht op de druiven én helpen om erosie tegen te gaan.
Het resultaat? Wijnen met een puur, levendig karakter – gevormd door natuur én noeste arbeid.
Klimaat in Val d’Aoste: zonnige hoogten en frisse nachten
Hoewel Val d’Aoste een berggebied is, kent het een opvallend zonnig klimaat. Het gebied profiteert van een continentaal alpenklimaat, met duidelijke invloed van de omliggende bergen. Dit zorgt voor unieke omstandigheden:
-
Koude winters
-
Zonnige, warme zomers
De hoge ligging van de wijngaarden – vaak tussen 600 en 1.200 meter – zorgt voor flinke temperatuurverschillen tussen dag en nacht. Dat vertraagt de rijping van de druiven, en bevordert zowel aromatische intensiteit als een levendige zuurgraad.
In sommige dalen, zoals rond Aosta, valt opvallend weinig neerslag. Daardoor blijft de schimmeldruk laag, wat gunstig is voor natuurlijke, gezonde wijnbouw.
Wijnclassificatie in Val d’Aoste: klein van schaal, groots in karakter
Val d’Aoste is de kleinste wijnregio van Italië, zowel in oppervlakte als in productievolume, maar wat ze aan omvang mist, maakt ze ruimschoots goed in karakter. De regio kent één overkoepelende wijnclassificatie: de Valle d’Aosta DOC (of in het Frans: Vallée d’Aoste DOC). Binnen deze DOC vallen verschillende subzones die elk profiteren van hun eigen microklimaat, bodemtype en druivenrassen. Zo staat Blanc de Morgex et de La Salle bekend om zijn frisse witte wijnen van de zeldzame Prié Blanc, terwijl Torrette lichte, kruidige rode wijnen levert op basis van Petit Rouge. Een andere opvallende subzone is Enfer d’Arvier, een warme zuidhelling waar intensere rode wijnen worden geproduceerd. Hoewel Val d’Aoste geen DOCG-classificaties kent, doet dat niets af aan de kwaliteit. De combinatie van kleinschaligheid, steile bergwijngaarden en handmatige oogst levert wijnen op die ambachtelijk en uitgesproken zijn. Het zijn expressieve wijnen die het alpine karakter van de regio perfect weerspiegelen: fris, puur en elegant.
Conclusie van sommelier Dimitry Sarasin - Dhaene
De Val d’Aoste biedt een unieke en fascinerende variëteit aan druivensoorten, die zich moeiteloos hebben aangepast aan het bergachtige klimaat. Van zeldzame inheemse rassen zoals Fumin, Cornalin en Prié Blanc tot internationale klassiekers met een lokale flair, weerspiegelen de wijnen uit deze regio zowel de rijke traditie als het heroïsche karakter van de wijnbouw.
Dankzij de bijzondere terroirs en de zorgvuldige, kleinschalige productie ontstaan wijnen die zowel elegant als krachtig zijn. Ze bieden een authentieke, pure smaak van de Alpen – een ware expressie van hoogte, traditie en vakmanschap.
